Καθώς ο ΟΗΕ τίμησε την Παγκόσμια Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης στις 20 Φεβρουαρίου, ρίχνουμε μια ματιά σε μια από τις βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος τις επόμενες δεκαετίες: τη σταδιακή και σε μεγάλο βαθμό μη αναστρέψιμη μετατόπιση προς έναν ηλικιωμένο πληθυσμό.
Σύμφωνα με τη Διεύθυνση Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω αναμένεται να διπλασιαστεί τις επόμενες τρεις δεκαετίες, φθάνοντας τα 1,6 δισεκατομμύρια το 2050.
Όπως δείχνει ο Felix Richter της Statista στο παρακάτω διάγραμμα, η Ασία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της τάσης, με το Χονγκ Κονγκ, τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία να αναμένεται να έχουν το υψηλότερο ποσοστό ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω έως το 2050.
Ενώ η Ιαπωνία φημίζεται για τον ηλικιωμένο πληθυσμό της και βρισκόταν ήδη στην κορυφή της λίστας το 2022, οι άλλες ασιατικές οικονομίες βρίσκονται στη μέση μιας σημαντικής αλλαγής, καθώς το προσδόκιμο ζωής έχει βελτιωθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες και συνεχίζει να βελτιώνεται. Μέχρι το 2050, περίπου το 40% των πληθυσμών του Χονγκ Κονγκ, της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας αναμένεται να είναι 65 ετών και άνω, γεγονός που αποτελεί τεράστια διαφορά από τα επίπεδα που παρατηρούνται σήμερα στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες περιοχές, όπου το ποσοστό των ηλικιωμένων κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα της τάξης του 20.
“Η γήρανση του πληθυσμού είναι μια καθοριστική παγκόσμια τάση της εποχής μας”, γράφει το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ στην Παγκόσμια Κοινωνική Έκθεση 2023, κάνοντας λόγο για μια “σημαντική ιστορία επιτυχίας” που φέρνει προκλήσεις και ευκαιρίες. Μία από τις κύριες προκλήσεις για τις χώρες με γηράσκοντα πληθυσμό είναι να διασφαλίσουν ότι η οικονομία μπορεί να υποστηρίξει τις καταναλωτικές ανάγκες ενός αυξανόμενου αριθμού ηλικιωμένων, είτε με την αύξηση της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης, είτε με την άρση των εμποδίων για την εθελοντική συμμετοχή των ηλικιωμένων στο εργατικό δυναμικό, είτε με την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τις ευκαιρίες εργασίας καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, που μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση της οικονομικής ασφάλειας στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Ιδιαίτερα οι χώρες που βρίσκονται στα πρώτα στάδια της δημογραφικής μετατόπισης έχουν την ευκαιρία να προγραμματίσουν εκ των προτέρων και να εφαρμόσουν έγκαιρα τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις προκλήσεις που συνεπάγεται η γήρανση του πληθυσμού.